ล้มกระดาน

เคยเล่น ‘หมากรุก’ กันไหม?

ฉันเคยเล่นนะ แต่มันนานมาแล้ว

ตอนนั้น เล่นแบบโง่เซ่อตามประสา เพราะคิดไม่ได้หลายชั้น ถ้ามีสติหน่อย ก็แค่ 2 ชั้น* จากนั้นก็จะถูกฝ่ายตรงข้ามลากเข้าสู่เกมของเขาตามระเบียบ

จะเรียกว่า เล่นไม่เคยชนะเลย ก็ได้

เดี๋ยวนี้เหรอ ครั้นจะรื้อฟื้น หรือหาคนมาเล่นด้วยก็ยากเหลือเกิน แค่จะเล่น หมากฮอส หมากเก็บ ก็ยังยากเลย

มาว่าเรื่องหมากรุกกันต่อ…

ตอนเด็กๆ นั่งดูผู้ใหญ่เขาเล่นกัน ฉันเข้าใจว่า ‘ม้า’ ทรงอิทธิพลที่สุด เพราะ ‘ม้า’ ถูกใช้เป็นตัวขู่ ‘รุกฆาต’

จนโตมาได้หัดเล่นเอง พบว่ามีปัจจัยหลายสิ่งอย่างที่จะประกอบกันขึ้นมาเ็ป็น ‘กองทัพ’ ต้องมี แม่ทัพ ด่านหน้า หน่วยกล้าตาย กองหนุน กองหลัง กองเสบียง และอื่นๆ อีกมาก

หมากรุก ก็เป็นเช่นนั้น

คนเล่น เปรียบเป็น แม่ทัพผู้บัญชาการ ทุกสิ่งอย่างจะขึ้นกับคนนี้เท่านั้น

ฉันเคยตั้งคำถาม “แล้วหมากในกระดานเล่า ทำหน้าที่อะไร?”

หมากแต่ละตัว มีคุณสมบัติที่ถูกกำหนดไว้แล้ว ดังนั้น ย่อมมีคุณค่าในตัวเองทั้งสิ้น การเลือก ใช้สอยประโยชน์จากหมากเบี้ยทั้งหลาย ทำให้รู้ได้ว่า แม่ทัพคนนั้น ปราชญ์เปรื่อง ล้ำหน้าคู่แข่งมากน้อยเพียงไหน

หรือว่าจะ ‘โง่’ แล้วแถมด้วย ‘งี่เง่า’ อีกละก็หนักข้อไปกันใหญ่

บ่อยๆ ที่เห็นคนบางคนสำแดงความโง่ ด้วยการเดินหมากหลายชั้น แตุ่สุดท้ายกลับตก ‘ม้า’ ตาย เพราะโดนโค่นลงไปได้ง่ายๆ

เพราะ อะไรน่ะหรือ?

เป็นเพราะ คนประเภทนี้ มักหลงลำพอง ด้วยเข้าใจว่าตัวนั้น ‘เจ๋ง’ คิดว่าตัวเองวางแผนดีแล้ว แต่เขาอาจไม่รู้ตัว พลาดท่าตกลงไปอยู่ในชั้นเกมของอีกฝ่าย นั่นเป็นเพราะ ‘ความโง่’ บังตาหรือเปล่าหนอ

สำหรับฉัน “รุกฆาต” ออกจากปากไปก็จริง แต่มันไม่ได้ทรงประสิทธิภาพอย่างที่คิดไว้ มิหนำซ้ำ ฉันมักตกเป็นฝ่ายตามเกม กว่าจะรู้ว่าตัวถูกหลอกก็ ‘เข้าตาจน’ เสียแล้ว

คุณค่าของหมาก เช่น ท่าน ‘ขุน’ หมากที่มีข้อจำกัดในการเดินน้อยที่สุด แต่บ่อยครั้งที่ฉันจะต้องสูญเสียไปในเวลาไม่นาน

ดัชนีชี้วัดที่ดี ว่าใครเก๋าเกมกว่ากัน คือ การเลือกเดินหมากของคนเล่น และหมากตัวสุดท้าย ในกระดานของผู้เล่นแต่ละฝ่าย คงพอจะบอกได้ว่า ใครเป็น ‘คน’ แบบไหนบ้าง

ฉันจำได้ว่า ‘เรือ’ เดินได้ 4 ทิศ คือ หน้า หลัง ซ้าย หรือขวา แต่จะเดินเป็นลักษณะเดียวกับเส้นตรงเท่านั้น

ดังนั้น โอกาสเดินในแต่ละตา ผู้เล่นสามารถเลือก ‘เดิน’ ไปในทิศทางใดก็ได้ แต่ต้องเดินเป็นเส้นตรงเท่านั้น

นั่นล่ะ ‘เรือ’ ฉันชอบหมากตัวนี้มากที่สุด

และ ‘เรือ’ กลายเป็นเพื่อนตายในกระดานหมากรุกแทบทุกครั้ง เพราะ ‘เรือ’ จะอยู่เป็นหมากตัวสุดท้ายก่อนที่ฉันจะพ่ายแพ้ในกระดานนั้น

ตอนนี้ หากได้ลองเล่นบทแม่ทัพบนกระดานหมากรุก ฉันยังคงโง่เซ่อตามประสาเช่นเดิม เพราะไม่อาจคิดซับซ้อนได้มากไปกว่า 2 ชั้น

ไม่นาน ฉันคงจะถูกฝ่ายตรงข้ามลากเข้าสู่เกมของเขาตามระเบียบ และก็แพ้ไปในที่สุด

แน่ล่ะ เมื่อฉลาดไม่พอ คนเล่นอย่างฉัน จะล้มกระดาน ให้พังครืนลงทันที

นั่นล่ะฉันทำอย่างนั้นในบางเกม

—————————-

*ความคิดก็เหมือนอาคารบ้านเรือน ยิ่งสูงยิ่่งหนาว ยิ่งซับซ้อนหลายชั้น ยิ่งมองเห็นได้ยากเย็นนัก